Mimar Sinan'ın İstanbul'da ilk esri Haseki Hürrem Sultan için yaptığı Haseki Külliyesidir. Cami, medrese, sıbyan mektebi, imaret, darüşşifa ve çeşmeden oluşan külliye bir sokakla ayrılan iki blok halindedir. 946 (1539) tarihli kitabesi ile kare plan üzerine tek kubbeli cami, beş kubbeli son cemaat yeri ile Sinan'ın İznik, Bursa ve Edirne'deki tek kubbeli camiler geleneğine bağlanarak mekan araştırmalarına başladığı bir eserdir. Sinan burada Gebze Çoban Mustafa Paşa Camii'ndeki istiridye yivli trompları tekrarlamıştır. Batı tarafında çıkıntı yapan sade minare, kare kaide üzerinde yükselmektedir. 1612'de Sedefkar Mehmet Ağa doğu tarafına bir kubbe ekleyerek, iki sütuna dayanan sivri kemerlerle birleştirip aradaki duvarı kaldırmış, mihrabı da tam ortaya alarak enine dikdörtgen bir mekan haline getirmiştir. Portal nişi istiridye biçiminde olup kitabesinide kapının üstünde görmekteyiz. Mihrapta mukarnaslı barok tarzı süslemeler gözümüze çarparken, minber mermerden, kürsü ağaçtan ve geçmelerle süslüdür. Medrese klasik Osmanlı tipinde karşımıza çıkmaktadır. Giriş tarafında revaklar arkasında hücre yoktur, karşıda kubbeli dershane yer alır. Revakların mermer sütunları üzerine kemerler iki renkli taşlardan yapılmıştır.
Sıbyan mektebi tuğla taş örgülü duvarlarla iki kare mekandan ibaret olup, biri ahşap çatılı diğeri sundurma biçiminde ve iki taraftan Bursa kemerleri ile avluya açıktır. Kitabesine göre 958 (1551) tarihli imaret, revaklı avlu etrafında ikili gruplar halinde ve kemerlerle ayrılan kubbeli odalardan ibarettir. İç portali Bursa kemerli olup dışında kitabe vardır. Aynı tarihte yapılmış olan darüşşifa sekizgen avlunun beş kenarı etrafında kubbeli odalar ve kuzeyde giriş yeri ile değişik bir plan sunmaktadır.
Sokağın bir tarafında (ayrı) kalmış olan cami diğer külliye binalarını yanında kompozisyona hakim ahenkli bir durum sağlamadan adeta ikinci planda kalmıştır. Buna göre külliye belki de başlanmış halde iken son iki yapı ile Sinan tarafından 958 (1551)'de tamamlanmış olmalıdır.
*Tromp,kare planlı bir yapının üzerine kubbenin oturmasını sağlayan bir geçiş öğesidir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder